انواع متفاوتی از نخ جراحی جهت بند آوردن خونریزی و بستن زخم ها استفاده میشود اما با توجه به هدف استفاده از نخ بخیه باید به قابل جذب بودن یا نبودن،استحکام،دوام،سهولت در گره زدن و داشتن سازگاری با بافت هدف توجه نمود.
نخ ها در ضخامت های مختلف موجود هستند؛مهم ترین واحد در مشخص کردن ضخامت نخ،واحد UPS است.هرچه تعداد صفر ها در این واحد زیادتر باشد نخ ضخامت کمتری دارد.یکی دیگر از به طور کلی نخ های بخیه به دو دسته تقسیم میشوند
انواع نخ های بخیه جراحی
نخ های بخیه جراحی
نخ جراحی قابل جذب
نخ جراحی غیر قابل جذب
نخ بخیه
نخ های قابل جذب
این نخ ها از کلاژن پستانداران سالم یا از پلیمر های مصنوعی ساخته شده است که بعد از مدت زمان خاصی در بافت بدن پستانداران جذب میشوند.
به طور کلی نخ های قابل جذب به دو دسته تقسیم میشوند
انواع نخ های بخیه جراحی قابل جذب
نخ های کلاژنی
نخ های صناعی
نخ های کلاژنی
نخ های جراحی کلاژنی از لایه زیر مخاطی روده گوسفند یا لایه سروزی روده گاو تهیه میشود که شامل گات ساده و گات کرومیک است.
نخ های صناعی
نخ های جراحی صناعی پلیمری هستند که شامل PDS،مونوکریل،ویکریل،دگزون و … میباشند.
نخ های بخیه جراحی غیر قابل جذب
نخ های غیر قابل جذب طوری ساخته میشوند که در مقابل هضم آنزیم های بدن مقاومت داشته باشند.عمده نخ های این گروه شامل:سیلک،نایلون،پرولن و فولاد ضد زنگ میباشد که استحکام زیادی دارند.
نخ های نایلون و سیلک در سایز های مختلف وجود دارند که عمدتا برای دوخت پوست_جراحی چشم و جراحی های ظریف به کار میروند. از پرولن در جراحی های قلب و عروق و پلاستیک و از فولاد ضد زنگ برای جراحی های قفسه سینه و ارتوپدی استفاده میشود.
نخ های بخیه جراحی تک رشته ای(منوفیلامانت)
از یک رشته ماده ی سازنده ی نخ تشکیل شده است.این نخ به علت صاف بودن سطح آن،از بافت مورد نظر آسان تر عبور میکند و آسیب بافتی کمتری ایجاد میکندو به علت نفوذ ناپذیری و یک دست بودن آن ،محلی برای جایگزینی باکتری ها ندارد.
نخ تک رشته ای بد گره میخورد و انتهای قطع شده ی این نوع نخ ، عامل تحریک کننده ی بافت محسوب میشود و در مواردی که از نخ های جراحی تک رشته ای غیرقابل جذب استفاده میکنیم،ارجح است که دوخت و دوز به صورت پیوسته انجام گیرد و انتهای نخ در داخل نسج گذاشته شود تا از تحریک پوست و احساس توده ی نخ توسط بیمار،جلوگیری شود.
این نوع نخ در گره ی اول به علت لغزندگی ممکن است شل شود و در گره های بعدی باید دقت بیشتری شود که در پشت گره ی اول جا بگیرد؛به همین دلیل چهار تا شش گره لازم است تا از باز نشدن آنها اطمینان حاصل نمود.
نخ های بخیه جراحی چند رشته ای(مولتی فیلامانت)
نخ های جراحی چند رشته ای شامل نخ های بافته شده و نخ های تافته شده است.این نخ ها به علت داشتن رشته های متعدد،قوی تر از نخ های تک رشته ای هستند.قابلیت تا نخوردن بهتری دارند و نرم هستند و به همین دلیل بهتر گره میخورند.اطمینان از گره ی آن نیز بالاست.
در نخ های چند رشته ای،فضاهای ریز بین رشته ها،محلی برای تجمع باکتری ها میباشد.سلول های ماکروفاژ در لا به لای رشته های نخ وارد نمیشود و در نتیجه باکتری ها تخریب نمیگردند.برای پیشگیری از این مشکلات سطح این نخ ها را پوشش میدهند که سبب بسته شدن فضاهای بین رشته های نخ جراحی میگردد.
نخ های بخیه جراحی طبیعی
مواد این نخ های طبیعی از منابع حیوانی شامل مخاط و سروز روده ی حیوانات علف خوار برای تهیه ی کاتکوت و کرم ابریشم برای تهیه ی سیلک و یا گیاهی به دست می آیند.
استفاده از این نخ ها آسان تر و راحت تر بوده و گره های مطمعن دارد.طبیعی بودن منشا این نخ ها سبب عکس العمل دفاعی بدن به وسیله ی سیستم ایمنی به عنوان یک جسم خارجی میگردد و موجب پس زدن آنها میشود.این عکس العمل سبب درد و ناراحتی بیمار در محل بخیه ها میشود. زمان جذب نخ های قابل جذب طبیعی به عوامل متعددی بستگی دارد و به همین علت قابل پیشبینی نیست.
نخ های بخیه جراحی مصنوعی
این نخ ها با پدیده ی صنعتی با دست انسان ساخته میشوند و انواع قابل جذب و غیرقابل جذب دارند.مواد قابل جذب چون به طریقه ی شیمیایی حل میشوند و سپس جذب میشوند،نسبت به مواد طبیعی بدون واکنش میباشند.
نخ های بخیه جراحی قابل جذب
همانطور که گفته شد نخ های قابل جذب رشته های استریل مشتق شده از کلاژن بوده که از بدن پستانداران یا از پلیمر مصنوعی تهیه شده است.
این نخ ها توسط بافت در یک مدت زمان مشخصی جذب میشوند،به طوری که پس از مدتی چیزی از آنها در بافت به جای نمیماند.
حساسیت بافتی آنها بر اساس جنس نخ متفاوت است و در نخ های طبیعی مثل کاتکوت این حساسیت بیشتر است و کاربرد آنها برای بافت هایی است که احتیاج به حمایت مداوم نداشته باشد و بیشتر برای بافت های زیر جلدی،لایه های مخاطی روده و بستن رگ استفاده میشود.
نخ های بخیه جراحی غیر قابل جذب
این نوع نخ ها از بافت حیوانی و پلی مر مصنوعی تهیه شده و توسط بدن جذب نمیشوند،لذا باید پس از بهبودی برداشته شود.
این نخ در مواردی که نیاز به کشش مداوم است نظیر بستن دریچه های غیرطبیعی در قلب،جراحی مغز و طناب نخاعی،فاشیا،بستن پوست و عروق کاربرد دارد.
توانایی کشش به توانایی نخ برای حمایت بافت ها در مقابل نیروی بازشدن از هم دیگر اطلاق میشوند.در نخ های قابل جذب،کاهش توانایی کشش نخ و یا از بین رفتن آن دلیلی برای از بین رفتن توده ی نخ نیست.در مرحله ی اول جذب،تحت تاثیر آنزیم ها و یا آب،الیاف از هم باز میشوند،بدون اینکه ترکیبات اصلی آن جذب شده باشند و حتی با ازبین رفتن کامل توانایی کشش نخ،توده ی آن قابل دیدن نیست.
توانایی کشش قوی برای سیم و فلز،توانایی کشش متوسط برای نخ های ساختنی،نایلون،پلی پروپیلن و ضعیف در مورد نخ های طبیعی،سیلک و کاتکوت میباشد.
گره پذیری نخ های بخیه جراحی
در گره پذیری باید دوعامل را در نظر داشت:
لغزندگی نخ
اطمینان از گره
در شروع گره زدن،صافی و یا لغزندگی سطح نخ برای بهتر گره زدن لازم است،که این امر به ضریب اصطکاک بستگی دارد.از طرف دیگر پس از زدن گره،اطمینان از محکم بودن گره نیز بستگی به ضریب اصطکاک دارد.ضریب اصطکاک برای ایجاد دو حالت فوق برعکس یکدیگر عمل میکنند؛هرچه نخ ضریب اصطکاک کمتری داشته باشد،از بافت راحت تر عبور میکند و گره ی آن بهتر میلغزد ولی از طرف دیگر اطمینان از گره ی آن کمتر میشود.
برعکس؛هرچه ضریب اصطکاک نخ بیشتر باشد و سطح آن نا صاف تر باشدعبور از بافت سبب آسیب بیشتر به بافت شده،گره ی آن به خوبی نمیلغزد ولی گره ی مطمعن تری دارد.
عامل دیگری در اطمینان گره،نقش مهمی دارد،شل نشدن گره ها میباشد که مربوط به طرز گره زدن ،عدم وجود کشش بین دوطرف بافت و ضریب اصطکاک بالای نخ هاست.گره ی اول باید به طرز صحیحی زده شود و برای سفت کردن آن باید انگشت سبابه یا وسط در نزدیک ترین نقطه به گره قرار بگیرند.و پس از کشش لازم باید گره ی نخ در همان وضعیت بماند.گره ی دوم هیچگاه نباید برای سفت کردن گره ی اول به کار رود بلکه باید برای نگهداری گره ی اول باشد.جهت یک گره از سه گره باید برای نگهداری گره ی اول باشد.
برای نگهداشتن گره ی اول از وسایل جراحی نباید استفاده کرد زیرا باعث له شدگی نخ میشود.
بسته بندی نخ های بخیه جراحی
پاکت های بسته بندی نخ های جراحی شامل یک تا سه جین بسته نخ بوده که مشخصاتی بر روی آنها وجود دارد.پرسنل جراحی باید به خاطر داشته باشد که بر روی بسته ها میتوانند مواردی از جمله شماره ی نخ،جنس،نوع و شماره ی سوزن را جست و جو نماید.اطلاعات دیگری که روی بسته ی نخ ها نوشته میشود عبارت است از:کاربرد جراحی،طول و رنگ ها شماره ی نخ بر اساس سیستم متریک و USP،شکل و کیفیت سوزن،نقطه ی هندسی سوزن،کد پیگیری،شماره ی تولید محصول،شرح نام محصول،نحوه ی استریل و تاریخ انقضاء .
برخی دیگر از نخ های بخیه جراحی
نخ مونوکریل : مناسب پوست کودکان میباشد. به رنگ آبی و بی رنگ میباشد.بیشتر در عمل جراحی ماموپلاستی و مغز و اعصاب استفاده میشود.این نخ از نخ های بخیه ی جذبی میباشد.
نخ رپید ویکریل : ازاین نخ بیشتر برای بخیه دهان و پوست استفاده میشود. از سایز 1/0 تا 8/0 دارد.این نخ از نخ های بخیه ی جذبی میباشد.
نخ مرسلین : این نخ از جنس پلی استر میباشد. گران قیمت است و در جراحی های قلب و عروق و چشمی استفاده میشود.این نخ از نخ های بخیه ی غیرجذبی میباشد.
نخ اتی باند : این نخ،نخ قدرتمندی میباشد و بیشتر در عمل های جراحی قلب و عروق و ارتوپدی استفاده میشود.سایز های 5/0 تا 7/0 دارد.این نخ از نخ های بخیه ی غیرجذبی میباشد.
نخ ویکریل : این نخ از نخ های پراستفاده میباشد که جهت لیگاتور عروق،بستن فاشیا و زیر جلد استفاده میشود.این نخ از نخ های بخیه ی جذبی میباشد.
نخ پرولین : این نخ نیز گران قیمت میباشد و برای ترمیم اعصاب گرافت تاندون استفاده میشود.این نخ از نخ های بخیه ی غیرجذبی میباشد.
نخ نایلون : این نخ برای فاشیا شکم استفاده میشود. نخ قویی میباشد و از سایز 3/0 تا 11/0 دارد.این نخ از نخ های بخیه ی غیرجذبی میباشد.
اندازه ی نخ های بخیه جراحی
انتخاب طول نخ با اینکه اهمیت زیادی در جراحی ندارد،ولی برای صرفه جویی و در عین حال جمع و جور کردن راحت،بهتر است به طول نخ نیز توجه میشود.طول نخ بر حسب سانتی متر روی بسته بندی های داخلی نخ منعکس شده است.ضخامت نخ نیز برای مصرف اهمیت فراوانی دارد که بدین صورت نامگذاری شده است:
واحد متریک
که نشانگر اندازه ی قطر نخ بر حسب یک دهم میلی متر میباشد و روی پوشش نخ به صورت یک عدد نشان داده میشود که مقابل آن کلمه ی متریک نوشته شده است.در این سیستم نخ های قابل جذب مصنوعی،طبیعی و نیز نخ های غیر قابل جذب بین 10/0 تا 10 درجه بندی شده اند.در این سیستم هرچه شماره نخ کوچکتر شود نخ ظریف تر میباشد.
2.واحد USP یا UP
نام گذاری موسوم نخ ها است که برای نخ های قابل جذب از 6/0 تا صفر و سپس تا 4 و برای نخ های غیرقابل جذب از 12/0 تا صفر و سپس تا 6 وجود دارد.نخ قابل جذب صفر و نخ غیر قابل جذب یک معادل واحد متریک 4 است؛به عبارتی قطر آن 0/4 میلی متر میباشد.اندازه ی نخ ها از 12/0 تا 5 بر حسب USP معادل 5 تا 750 میکرون متغیر است.
انتخاب نخ های بخیه جراحی
مواد مختلفی برای لیگاشور،بخیه زدن و بستن زخم در دسترس است.بخیه ی مناسب بر اساس برخی مشخصات زیر انتخاب میگردد:
قابل جذب یا غیر قابل جذب بودن
قدرتکشش و شکستگی آنها
تک رشته ای یا چندین رشته ای بودن
سهولت گره خوردن و واکنش بافتی
1: کد کالا
2: نام و مشخصات کالا
3: گیج کالا بر اساس سیستم USP
4: گیج کالا بر اساس سیستم متریک
5: برند کالا
6: طول نخ
7: لات نامبر
8: تاریخ انقضاء
مقایسه ی اندازه ی نخ در سیستم Metric و سیستم USP
USP 7/0 6/0 5/0 4/0 3/0 2/0 0 1 2 3
METRIC 0/7 1 1/5 2 3 3/5 4 5 6 7
انواع سوزن های جراحی
با کمک سوزن های جراحی میتوان نخ را از درون بافت عبور داد و یک بخیه یا یک اتصال را در بافت ایجاد نمود.سوزن ها در سایز ها و اشکال مختلف موجود هستند. سوزن هایی که امروزه مورد استفاده قرار میگیرداز جنس فولاد ضدزنگ و یکبار مصرف هستند.سوزن ها باید به گونه ای ساخته شده باشند که احتمال شکستگی و خم شدن در آن به حداقل برسد.
ساختار سوزن های جراحی
نوک
تنه
چشمی
نوک سوزن
نوک سوزن مورد استفاده باید با نوع بافت سازگاری داشته باشد.از این رو نوک سوزن ها به دسته ی اصلی تقسیم میشوند:
سوزن کات cutting point
سوزن راند round point
سوزن بلانت blunt point
سوزن کات cutting point
نوک این سوزن ها تیز میباشد و در بافت های ضخیم و سخت مثل تاندون،پوست،صلبیه چشم و … کاربرد دارد. این سوزن ها به دلیل نوک تیز و لبه ی برنده شان به راحتی از بافت عبور میکند.در واقع این سوزن ها علاوه بر سوراخ کردن بافت باعث برش آنها نیز میشوند.
سوزن راند round point
نوک این سوزن ها گرد و بدون لبه برنده است؛در نتیجه بدون بریدن و فقط با سوراخ کردن آن وارد بافت میشوند.از این سوزن ها در بافت های ظریف مثل مجاری دستگاه گوارش استفاده میشود.
سوزن بلانت blunt point
نوک این سوزن ها اصلا تیز و شارپ نیست و کاملا گرد است.این سوزن ها بیشتر در بافت های پرخون مثل کبد و کلیه کاربرد دارند.سوزن کبدی جزو سوزن های بلانت محسوب میشود.
سوزن ریورس کاتینگ:سطح داخلی سوزن صاف میباشد.
سوزن راند:برای فاشیا گوارش و لاپاراسکوپی استفاده میشود.
سوزن اسپاچولا : برای میکروسرجری استفاده میشود.
تنه سوزن جراحی
از لحاظ شکل و اندازه متفاوت است و بستگی به نوع بافتی دارد که قرار است سوزن وارد آن گردد.به طور معمول بافت های سنگین و ضخیم نیاز به سوزن سنگین دارد.شکل تنه سوزن باید با نوک آن سازگار باشد که میتواند گرد،مثلثی و مسطح باشد.سوزن های راند و بلانت دارای تنه ای گرد و سوزن کات معمولا تنه ی مثلثی دارد. طول سوزن ها نیز متفاوت است و ممکن است به شکل مستقیم و خمیده باشد.سوزن های خمیده رایج ترین نوع سوزن ها محسوب میشود که به حالت یک چهارم دایره ،یک دوم دایره،سه هشتم دایره و پنج هشتم دایره موجود است.
به طور مثال کاربرد عمده ی سوزن های یک چهارم دایره در چشم و کاربرد عمده ی سوزن های پنج هشتم در مجرای ادراری تناسلی است.
چشمی
چشمی مکانی است که نخ به سوزن متصل میشود.امروزه سوزن هایی استفاده میشود که توسط کارخانه ی سازنده به نخ متصل شده اند و دیگر نیازی به نخ کردن ندارد؛به این گونه سوزن ها Eteless یا Swaged گویند.سوزن های قدیمی دارای این ویژگی نبوده و پرستار اسکراب مجبور بود آنها را نخ کند.سوزن های قدیمی به دو نوع فرانسوی و تک چشمی موجود هستند.
در فروشگاه جراح مدیکال میتوانید برای مشاوره و خرید نخ های بخیه جراحی اقدام فرمایید
